Zjawisko automatyzacji procesów jest związane ze zwiększeniem wydajności oraz funkcjonalności instalacji i systemów. Enkodery są urządzeniami pomiarowymi, których uniwersalny charakter znajduje zastosowanie nie tylko w maszynach, ale również w przedsiębiorstwach. Choć większość z nas nie zdaje sobie z tego sprawy, to urządzenia te towarzyszą nam na co dzień w wielu obszarach życia. W tym artykule poznasz ich przeznaczenie oraz rodzaje.

Ekonder – czym jest?

Jedną z podstawowych czynności wykonywanych przez enkodery jest określanie liczby obrotów realizowanych przez konkretną maszynę. Główną funkcją tych urządzeń jest jednak transformowanie ruchu mechanicznego na sygnał elektryczny. Precyzyjne urządzenia pomiarowe tego typu znajdują więc zastosowanie w wielu kontekstach, m.in. w liniach produkcyjnych czy maszynach. Odpowiednio dobrany moduł jest w stanie kontrolować ruch, jak również sposób funkcjonowania poszczególnych elementów maszyn. Efektem obecności i poprawnego funkcjonowania enkodera jest optymalizacja ruchu, która byłaby niemożliwa bez jego wykorzystania.

Rodzaje enkoderów

Istnieje kilka rodzajów urządzeń tego typu, różniących się sposobem realizowania pomiarów ruchu oraz jego konwersji na sygnał elektryczny. Odpowiedni dobór enkodera jest kluczowy, celem właściwego wykonywania pomiarów. Wśród urządzeń dostępnych na rynku warto wymienić przede wszystkim:

  • Enkoder inkrementalny – w urządzeniach tego typu można zauważyć przezroczyste prążki, znajdujące się na tarczy. Elementy tego typu opierają swoje działanie na wytwarzaniu impulsów na wejściu (zwanych również przyrostami kątowymi). Przy ich pomocy możliwe jest dokonanie szczegółowego pomiaru liczby obrotów, jak również pozycji kątowej względnej. Dobry enkoder inkrementalny powinien cechować się wysoką rozdzielczością, ponieważ to ona gwarantuje większą wydajność i precyzję pomiarową. Urządzenia tego typu stosuje się głównie w celu wyznaczenia prędkości obrotowej.
  • Enkonder absolutny – w tym przypadku prążki na tarczy są zastąpione zakodowanymi liczbami. Na ich podstawie możliwe jest wyznaczenie pozycji osi. Zadaniem enkoderów absolutnych jest wytwarzanie sygnału kodowego na wejściu. Urządzenia tego typu stosuje się przede wszystkim do szczegółowego pozycjonowania, zarówno w robotyce, jak i w systemach składowania. Ekondery absolutne stosuje się także w automatyce, a szczególnie do pomiaru przesunięcia lub kąta.

Gdzie stosuje się enkodery?

Z uwagi na uniwersalny charakter i wielozadaniowość, enkodery znajdują zastosowanie w wielu kontekstach. Dziedzinami, w których najczęściej występują urządzenia tego rodzaju są, chociażby automatyka czy robotyka. Z profesjonalnymi enkoderami można spotkać się też w następujących przypadkach:

  • różnego rodzaju gałęzie przemysłu,
  • pojazdy specjalistyczne,
  • aplikacje,
  • linie produkcyjne,
  • linie montażowe,
  • element składowy maszyn, ze szczególnym uwzględnieniem systemów bezpieczeństwa w nich zawartych.

Z powyższych przykładów wyraźnie wynika, iż enkodery stanowią niezwykle istotne elementy w przypadku wystąpienia konieczności dokonania precyzyjnego pomiaru lub obserwowania prędkości, kierunku lub trajektorii przebytego ruchu. Urządzenia tego typu są również istotne w kontekście weryfikacji liczby wykonywanych obrotów. Oczywiście bez względu na to, jaką funkcje ma pełnić enkoder, powinno się wybierać urządzenia dobrej jakości. Enkodery posiadające odpowiednie parametry techniczne są bowiem w stanie funkcjonować wydajnie i zawsze dostarczać precyzyjne pomiary.